Date: Tue, 20 May 2003 10:34:07 +0200
To: Helen.Sever
From: ReindeR Rustema
Subject: Re: hulp voor scriptie


At 17:46 +0100 19-05-2003, Helen.Sever wrote:

1. Wat beschouwt u als "Reality TV"?

Kenmerk van televisie in mijn definitie van televisie is (zie http://reinder.rustema.nl/tvdogma.html) dat het het doel is voor de kijker te achterhalen wat 'echt' is. Echt in de verhalen of personen die uitgezonden worden. Dit in tegenstelling tot film, waarbij er een ongeschreven a priori overeenkomst is tussen kijker en maker dat het verhaal van a tot z verzonnen is of, in het geval van een documentaire, een verhaal geïnspireerd op de waarheid door de maker is.

2. Wat vindt u van het concept "Reality TV"?

In de praktijk durven weinig Reality TV makers het aan om zelf de controle te verliezen en op die manier onvoorspelbaarheid te introduceren. Als dat wel gebeurt is het resultaat beter, want meer 'reality'.

3. Waar denkt u dat het concept "Reality TV" vandaan is gekomen?

Om tegemoet te komen aan de behoefte van de kijker om originele verrassende situaties en mensen te zien. Het gebruiken van 'echte' mensen in artificiële situaties is daar een goed middel voor.

4. Wat zijn volgens u de criteria van een goed werkende "Reality" programma?

Onvoorspelbaarheid, echtheid en strenge spelregels.

5. Welke "Reality TV" Programma's kijkt u zelf en waarom?

Op het moment volg ik er geen, maar het laatste dat ik keek was The Osbournes op MTV. Dit was interessant omdat het hier om echte personen ging die zich erop toelegden zo onvoorspelbaar mogelijk te reageren. In tegenstelling tot de personages in veel Reality TV formats was er geen duidelijk verschil tussen 'on-stage' en 'off-stage' gedrag. De camera's kwamen thuis bij de personages in plaats van andersom.

6. Wie denkt u dat de doelgroep is van het concept "Reality TV"? Heeft het concept een algemene doelgroep of zijn de "Reality TV" programma's ingedeeld in verschillende doelgroepen? Starmaker zou bijvoorbeeld een jongere doelgroep kunnen hebben dan Robinson Island.

Reality TV op zich is niet leeftijd gebonden en waarschijnlijk zelfs niet cultuurgebonden. Het is wel mogelijk door de spelregels, de casting en de arena het aantrekkelijker te maken voor een bepaalde doelgroep. Dit is niet bevorderlijk voor het goede functioneren van het format omdat het de onvoorspelbaarheid doet afnemen.

7a. Denkt u dat het programma Big Brother een toekomst heeft? á Zo ja, hoe ziet u de toekomst van Big Brother in? á Zo nee, wat mist dit concept om voort te kunnen leven?

Nee, want het is niet onvoorspelbaar genoeg. Het is over de hele wereld beroemd en daardoor zo voorspelbaar geworden dat nieuwe kandidaten zelf 'Big Brother' gaan spelen, het gedrag van vorige personages imiteren. Dit is niet 'echt' en heel voorspelbaar.

7b. Wat zijn de toekomstige plannen voor het programma Big Brother naar u mening? Ik heb gelezen dat er een vijfde Big Brother aan staat te komen.

De volgende serie wordt nog verder bepaald door commerciële belangen heb ik begrepen van Marijke Schonewille http://www.nftvm.nl/index.php?article=488 eindredactrice van de Big Brother series. Dit staat haaks op de onvoorspelbaarheid en het vasthouden aan strenge spelregels zoals ik hierboven beweer.

8a. Hoe ziet u de toekomst van het concept "Reality TV" in?

Het experimenteren met kijkersinteractie blijft doorgaan zolang dat geld oplevert. Zodra de inkomsten tegenvallen verdwijnt het omdat het weinig tot niets bijdraagt aan de onvoorspelbaarheid. Als de kijker niet een loterij-element wordt aangeboden als beloning voor het geven van feedback zijn er erg weinig mensen die er voor in actie komen. Het geven van feedback (SMS, 0906-nummer bellen) speelt zich nu af in een soort paralelle wereld, waarbij het gaat om het winnen van de ter beschikking gestelde prijzen als kansspel. De koppeling met het beïnvloeden van de situaties en personen op televisie is erg dun.

Het format leent zich erg goed voor product-placement of zelfs televerkopen. Fenomenen als Wehkamp TV kunnen uitgroeien tot nieuwe Reality TV formats die een publiek op zich trekken. De uitdaging voor televisiemakers is om formats te verzinnen waarbij producten worden aangeprezen en er tegelijk veel onvoorspelbaarheid is in de vorm van intriges, bedrog, ontmaskering en dergelijke van de personages. Zo lang de kijker maar een comfortabel 'God-perspectief' houdt op de spannende ontwikkelingen blijft men kijken.

8b. Denkt u dat sommige programma's zullen overleven en andere niet? Zo ja, welke programma's zullen overleven?

Programma's die onvoorspelbaar zijn overleven. Maar de levensduur is altijd beperkt omdat veel formats op den duur voorspelbaar worden. Het format dat tot nu het langste leven heeft gehad is de televisie-quiz. Varianten op de spelregels die daarbinnen gelden zijn eindeloos.

8c. Denkt u dat de vraag van het publiek naar "Reality" programma's dusdanig laag zal worden dat veel televisie stations zich liever op andere concepten zullen concentreren? Of gelooft u dat televisie stations zoals bijvoorbeeld Yorin toch genoeg geld verdienen met dit soort programma's, en als gevolg het concept uit zullen buiten als een "milking cow" zolang zij kunnen?

Ik maak geen onderscheid tussen Reality TV en gewone TV. Bij alle televisie gaat het om de 'reality', de onvoorspelbaarheid. Daar kijkt de kijker graag vanachter glas omdat het dan wel spannend is maar niet ingrijpend is in het eigen leven.

8d. Bent u op de hoogte van nieuwe "Reality" concepten die in de toekomst geïntroduceerd zullen worden?

Nee.

9a. Wat vindt u van de marketing communicatie aanpak van programma's zoals Big Brother, Starmaker, Idols?

Een belangrijk kenmerk van televisie is dat het het nationale gespreksonderwerp is. Het bereikt iedereen en iedereen kan er iets over vinden zonder andere mensen persoonlijk te raken, vergelijkbaar met het praten over het weer. Als het in het land regent kan iedereen klagen over het nat worden, iedereen kan zich er ook iets bij voorstellen omdat het iedereen gelijk treft. Het is de uitdaging voor de makers om het gesprek van de dag te worden. Dan kijken er ook veel mensen mee om er daarna over te gaan klagen, net zoals klagen over het weer. Zolang een format maar een klein publiek aanspreekt is er een groot gevaar dat het niet de kritische massa bereikt om het tot gesprek van de dag te brengen. Dan heeft het gefaald. De marketing belangen van de tv-zenders is om een homogene duidelijke gedefinieerde doelgroep van 'eyeballs' aan de adverteerders te leveren. Dat lukt niet met dergelijke Reality-TV formats als er maar weinig mensen kijken. Ook al is die kleine groep kijkers laaiend enthousiast en geven ze topwaarderingen, het is irrelevant omdat ze er met niemand over kunnen praten en niemand daardoor aangezet wordt om ook te kijken. Het is wel mogelijk om bijvoorbeeld alleen bij scholieren het gesprek van de dag te zijn omdat ze veel onderling contact hebben over televisie. Veel precieser krijg je een doelgroep niet omdat de basis te klein wordt. Ouders kijken (gedwongen) mee en vinden er ook wat van. Zo blijft het groot genoeg. Een Reality-TV format dat alleen bejaarden zou aanspreken is gedoemd te falen omdat het niet zal aanslaan bij de rest van de bevolking.

9b. Denkt u dat veel mensen naar een programma zoals Jack Ass getrokken worden omdat het minder commercieel is (Er wordt minder reclame omheen gemaakt)?

Ze kijken omdat het onvoorspelbaar is. Wat voor idiote dingen halen die gekken nu weer in hun hoofd? De formule kan van de ene op de andere dag als voorspelbaar ervaren worden en dan is het succes voorbij. Tijd voor wat nieuws. De afwezigheid van reclame is geen aanleiding om wel of niet te kijken. Als reclame onvoorspelbaar is dan kan het juist reden zijn om te kijken. Maar omdat reclame nu op herhaling gebaseerd is zal de tv-kijker het willen mijden als de pest. Product-placement heeft daarom meer toekomst omdat het op een subtiele manier producten of merken kan herhalen in onvoorspelbare situaties.

9c. Denkt u dat een andere marketing communicatie aanpak de toekomst van het concept "Reality TV" zou kunnen veranderen?
- Zo ja, hoe ziet u deze marketing communicatie aanpak in de toekomst?
- Zo nee, waarom niet?

Marketing die gebaseerd is op onvoorspelbaarheid heeft de toekomst. Dit staat haaks op het doel van marketing: het verkopen van producten. Producten moeten van een voorspelbare kwaliteit zijn wil de consument er geld aan uitgeven. De manier om die 'saaie' (want voorspelbare) producten/merken toch onder de aandacht te brengen op televisie is via product placement of sponsoring. Zo blijft de televisie waar men naar kijkt onvoorspelbaar en spannend terwijl er allerlei bekende merken en producten voorbij komen in de in beeld gebrachte situaties. De financiering hiervan is een onmogelijke klus omdat de adverteerder/sponsor zekerheid wil over het verschijnen of noemen van het merk/product en het bereik, impact op de verkopen. Dit laatste is allemaal strikt onvoorspelbaar. Meer invloed op het format om meer voorspelbaarheid te krijgen staat weer op gespannen voet met de aandacht van de kijker ervoor.

9d. Hebben verschillende televisie stations hun marketing communicatie strategie aangepast met betrekking tot "Reality TV" programma's?

Dat weet ik niet.

9e. Bent u van mening dat de reclame en merchandising om het programma Big Brother heen het programma op een gegeven moment in de schaduw heeft gezet? Of bent u van mening dat de reclame en merchandising het programma heeft geholpen om een succes te blijven?

De merchandising heeft geholpen om het programma te financieren. Dankzij de prijzen die de kijker kon winnen en de product placement in het huis zelf was er geld om dit megaproject te financieren en daardoor de aandacht vast te houden van de kijker. Als het goedkoper had gemoeten was het minder origineel geweest, was er minder geïnvesteerd, was het voorspelbaarder geweest en waren er minder kijkers geweest. De reclame en de merchandising heeft alleen op die indirecte manier bijgedragen aan het succes. De kijker zelf kan de reclame en de merchandising gestolen worden, het is immers uitermate saai en voorspelbaar. Zolang het lastig te vermijden is neemt men het voor lief.

--
ReindeR